Mitrovdan
Autor objektiva
08/11/2023
SPC i vernici danas obeležavaju dan Svetog velikomučenika Dimitrija, u narodu poznat kao Mitrovdan, posvećen antičkom komandantu Soluna iz trećeg veka, mučenom i pogubljenom zbog širenja hrišćanstva. U crkvenom kalendaru je označen crvenim slovom.
Rođen je u Solunu, za vreme cara Maksimilijana. Ignorisao je carevo naređenje da progoni hrišćane i javno je propovedao hrišćanstvo. Kada je car čuo da je solunski zapovednik hrišćanin, naredio je da ga bace u tamnicu gde je mučen i pogubljen. Solunski hrišćani Dimitrija su tajno sahranili. Na mestu njegovog groba kasnije je podignuta crkva i proglašen je zaštitnikom grada Soluna.
Po predanju, Dimitrijev grob odisao je bosiljkom i smirnom, pa je nazvan Mirotočivi. I danas se veruje u lekovitost njegovih moštiju. Crkveni spisi navode da je potom sveti Dimitrije „bdeo nad svojim gradom i spasavao ga zemljotresa i drugih nesreća“.
Svetog Dimitrija, pored Grka, slave Rusi i Srbi. Kod Rusa je jedan od većih praznika, prihvaćen u 12. veku, a 1581. izabran za zaštitnika Sibira. U Srbiji su Svetom Dimitriju posvećeni brojni hramovi, kao i crkva u Pećkoj patrijaršiji i kapela u manastiru Visoki Dečani. Mitrovdan je krsna je slava brojnih porodica u Srbiji i zaštitnik pojedinih zanatlijskih esnafa.
Od narodnih predskazanja smatrano je da ukoliko je sunčano vreme, zima će biti blaga, ali ako presneži na Mitrovdan, sneg će ostati do aprila. Među narodnim verovanjima je da sve veće poljske radove treba završiti do Mitrovdana jer nakon ovog praznika, govorili su stari, “zima, svakog časa, može da iznenadi”. U “Vukovim zapisima” pronalazimo da su se u vreme Turaka, na Mitrovdan hajduci sklanjali kod jataka, pa je tako nastala izreka: “Mitrov danak – hajdučki rastanak, Đurđev danak – hajdučki sastanak.”