- Home
- Vesti
- Vesti iz Valjeva
- Svetosavska akademija
Svetosavska akademija
Autor objektiva
27/01/2024
Sve obrazovne ustanove danas proslavljaju Savindan – školsku slavu u sećanje na prvog arhiepiskopa srpske crkve.
Tradicionalno Eparhija i Valjevska gimnazija održale su Svetosavsku akademiju, uključujući muzičko – scenski recital pod nazivom “Znaš li ko te ljubi silno?”
Za ovu priliku, scenario i režiju je priredila profesorka Anđelka Jeremić. Recitatorske i dramske odlomke su izveli članovi recitatorske sekcije i Dramskog studija Valjevske gimnazije. Uz muzički izbor profesora Marka Tomića i nastupe horova Valjevske gimnazije i Mešoviti crkveni hor “Hadži Ruvim”. Svečanost je održana u koncertnoj sali Muzičke škole u Valjevu.
Svetosavsku besedu je održao jerej Dušan Đaković, pored ostalog naznačivši da „gradeći novog čoveka u sebi, započinješ i izgradnju nove zajednice sa svojim bližnjima, zajednice determinisane po meri bezgranične slobode i ljubavi Svete Trojice“ i da je to definicija Svetosavlja – izgradnja čoveka po liku Isusovom. Besedu jereja Dušana Đakovića prenosimo u celini.
„Sastavimo danas pohvalne pesme i reči, svake hvale dostojnom Prvojerarhu, Arhipastiru, Učitelju i Ocu našem Savi, divnom Svetitelju ispunjenom svim vrlinama, mudrom osnivaču prestola Srpske Crkve, čiji se temelj nalazi u Žiči, Studenci i Hilandaru, sa nosećim stubovima u Peći, na Cetinju i Sremskim Karlovcima, pokriven prekrasnom kupolom u Beogradu, i onim manjim kupolama u Njujorku, Londonu, Sidneju i svuda po kugli zemaljskoj, ukrašen zlatom i dragim kamenjem – Svetim muževima, ženama i decom jedne Svetosavske i Pravoslavne Crkve.
Danas je svaka Srpska škola i učionica pozvana da postane prekrasni živi hram Svetoga Save i učilište nove nauke – nauke koja čoveka preobražava u Bogočoveka i nauke koja društvo preobražava u Crkvu Bogočoveka. Ako se još nisi naučio ovoj nauci, danas je pred tobom lik istinskog učitelja pored kojeg saznaješ i lako se učiš izgradnji originalne ličnosti uzrastanjem u novog čoveka. Gradeći novog čoveka u sebi, započinješ i izgradnju nove zajednice sa svojim bližnjima, zajednice determinisane po meri bezgranične slobode i ljubavi Svete Trojice. To je definicija Svetosavlja – izgradnja novog čoveka po meri i liku Isusa Hrista, što čini glavnu pretpostavku u izgradnji novog društva kao žive zajednice Boga i ljudi. Takvoj arhitekturi – arhitekturi Duha Svetoga, to jest zidanju Neba na Zemlji i Zemlje na Nebesima, uči nas svojim primerom Sveti Sava. Zato je danas praznik Istinitog Puta koji vodi u Istiniti Život – praznik otkrovenja Božanskog promisla i sveštene ikonomije Boga Oca koji kao dar ljudima daje Sina svoga jedinorodnog za život sveta, osvećujućom silom blagodati Svetoga Duha. Ovaj paradoks sveštene ekonomije, baziran na bezuslovnom davanju lišenom potraživanja darovanih dobara nazad, i na otplati svih dugova dobrovoljnim odricanjem od koristi, glavni je pokretač jedne potpuno nove ekonomske krize koja se zove velika milost Božija prema tvorevini. Utemeljivač te i takve ekonomije u našem narodu, ekonomije milosrđa, milosti i sažaljenja prema svakom čoveku bez izuzetka, bio je i dalje jeste Sveti Sava. On je živi temelj na koji se nazidavamo i nastavljamo da postojimo kao novo društvo, kao Crkva Hrista Bogočoveka.
Imajući to u vidu, danas je praznik Autentičnog Krmanoša koji vaspostavlja potpuno novu i originalnu Krmčiju, gde se stari čovek obnavlja u novog, a izgubljen ponovo pronalazi svoj nepatvoren obraz. Pod prizmom jevanđelskog pravosuđa uspostavljaju se novi zakoni i nova pravda, kako bi se njihovom punom realizacijom u čoveku aktiviralo peto čulo i otvorile oči vere koje gledaju opipljivu bogoliku realnost u svakom ljudskom biću. To znači da jedino verom možeš upoznati originalni lik Svetoga Save i gledajući ga otkriti, saznati i razumeti čoveka kao božansku vrednost. Zato je spomen Svetoga Save u našem narodu ključni orijentir u potrazi za čovekoljubljem i ljudskosti koja bledi u digitalnoj eri.
Danas je praznik otkrovenja i viđenja Lika Istinitog Boga u Istinitom Čoveku, praznik svete prosvete i svete pedagogije. U toj svetoj pedagogiji, dete postaje otac svome ocu i istovremeno otac mnogoj deci, dok otac i državnik postaje dete i sluga. Drugačiji od Odisejevog povratka kući – povratak kući Svetoga Save znači odlazak iz otadžbine na Svetu Goru i napuštanje oca. Ova paradoksalna suprotnost odrediće kurs istorijsko- eshatološkog pravca našeg naroda navigacijom svetog apsurda pronalaženjem otadžbine – u Carstvu Božijem, a svoga Oca – na nebesima. To je suština Svetosavske Prosvete, u Hristovom Jevanđelju, gde siromašni ribari postaju apostoli Božanstva, lovci ljudi i sudije vaseljene, gde bolesni postaju zdravi, mrtvi postaju živi, odbačeni od sveta prihvaćeni, gde nade više ima za razbojnike i bludnice, nasuprot nadmenim zakonicima i licemernim pravednicima izobličenih Svetlošću Lica Božijeg koja blista u njegovim sledbenicima kroz vekove.
Zamislimo sada na trenutak Svetoga Savu u vreme procvata jelinske filosofije i umetnosti, i da ga je tada prilikom dnevne šetnje susreo poznati ljubitelj mudrosti, zasigurno ne bi više palio fenjer po danu tražeći čoveka po Atinskim ulicama, niti bi tražio onu čuvenu uslugu od cara – da mu se skloni sa Sunca. Da je kojim slučajem tada, sunčajući se, susreo Svetog Savu, rekao bi Suncu da se pomeri kako bi ga Savin lik obasjao i ogrejao. I kada kažemo da je Sveti Sava utemeljivač Srpske prosvete, pod tim podrazumevamo mnogo više od obrazovnog sistema i rasporeda stolova i stolica u učionici. Pod Svetosavskom prosvetom podrazumevamo onu svetu jevanđelsku Hristovu prosvetu čovečnosti za kojom traga ljudska misao od kada postoji. Ako je prosveta drugo Sunce, onda je za Pravoslavnu Crkvu to Sunce – Hristos Bogočovek, Nezalazno Sunce i Sunce Pravde, čijom svetlošću Sveti Sava prosvećuje i danas živote svih nas. Ako si se naučio ovoj svetoj nauci i svetoj prosveti, onda si sledbenik Svetoga Save. Ukoliko još nisi, i dalje imaš priliku za to: u Hilandaru, Žiči, Studenici, Visokim Dečanima, Pećkoj Patrijaršiji, Gračanici, Ravanici, Manasiji, Ostrogu, Krušedolu, Fruškoj Gori, u Leliću i Ćelijama, u Svetinjama Bosne, Hercegovine, Crne Gore, Makedonije, Jelade i Svete Zemlje, na svim mestima gde je kročila noga Svetoga Save i gde se nalazi njegova otvorena ruka puna blagoslova i milosti za svakog ko mu sa poštovanjem i smirenjem prilazi.
Kao istinski prosvetitelj, Sveti Sava nadilazi sve inteligencije i virtuelne realnosti, zbog čega nesumnjivo svojom jevanđelskom prosvetom može da prosvetli paganski duh modernog čoveka koji svoju decu prinosi oltarima i žrtvenicima tehnološkog progresa ne tako svetle budućnosti u kojoj će čoveka zameniti mašinom. Svetosavskom prosvetom, budućnost dece se vezuje za Bogomladenca Hrista, nevidljivom inter-net vezom, slično onom kanapu detenaca kojim se deca vezuju za malog Boga u telu – za Božića. Stoga, verom Svetoga Save, dakle, verom u Hristovo Rođenje i Vaskrsenje, svakom čoveku je zagarantovana pobeda nad nihilističkim duhom beznadežnosti. To je ona vera Lovćenskog Tajnovidca koji peva: „Sin dostojni Oca prevječnoga obuka“ se u čelovječestvo… i „…vaskrsenjem smrt si porazio, nebo tvojom hvalom odjekuje, zemlja slavi svoga spasitelja“.
Zaista je Svetosavska prosveta iznad svake prosvete Istoka i Zapada, jer je na prvom mestu Nebeska – Božanska, a ne zemaljska – etnička. Tu i takvu Nebesku prosvetu, kao novozavetne zapovesti, savremenom Srbinu ispisuje onaj najveći posle Svetog Save – Lelićki Mojsije. On iznova sastavlja polomljene tablice zakona svom narodu koji bezumno skače oko zlatnog teleta modernog doba, predajući zaboravu lik Svetoga Save. Na tim tablicama ispisuje zapovesti, a to su: vera i put Svetoga Save. One počivaju na dve osnovne zapovesti Novoga Zaveta: „Ljubi Gospoda Boga svoga svim srcem svojim i svom dušom svojom i svim umom svojim i svom snagom svojom“, i „ljubi bližnjega svoga kao samoga sebe.“
Na kraju, sagledavajući nesagledivu veličinu Svetoga Save vidimo jedan vanistorijski lik koji se nalazi u budućem i tek dolazećem Carstvu sa svima svetima. A to Buduće Carstvo – Carstvo Nebesko je Onaj Koji jeste i Onaj koji Dolazi, mera svih stvari, Spasitelj i Spasenje sveta i čoveka, Presvetli Lik Isusa Hrista, ovaploćeni Bog Logos. Presvetli Lik Hristov čini sveukupno neprolazno blago koje nam je u amanet ostavio Sveti Sava, a to je Pravoslavna vera u Carstvo Nebesko – vera u Zemlju Živih lišeno granica prolaznosti i smrti.
Zato od danas:
Započnimo praznik Svetog Save – započeće i naše obnovljenje,
Sastavimo mu sabor – i eto nam je pobeda nad razdorom i glavom zmijinom,
Ispletimo mu venac pohvala – pohvaliće nas svi narodi,
Radujmo se njemu – svaki bol, tugu i žalost zameniće radost,
Prihvatimo veru – i postaćemo slobodni,
Sledujmo dela – zadobićemo ljubav,
Njegovim molitvama – neka tako i bude.“