- Home
- Vesti
- Vesti iz Valjeva
- “Crteži i skulpture” Uroša Toškovića u Modernoj galeriji Valjevo
“Crteži i skulpture” Uroša Toškovića u Modernoj galeriji Valjevo
Autor objektiva
04/10/2024
Otvaranje izložbe Uroša Toškovića Crteži i skulpture u subotu, 12. oktobra 2024. godine, u 12 časova, u Modernoj galeriji Valjevo. Izložba obuhvata dela nastala u periodu od 1954. do 1990. godine.
Prema navodima organizatora, Tošković je u crtežu i skulpturi prepoznao primarna sredstva izražavanja. Proces stvaranje je temeljio na ideji izjednačavanja života i umetnosti. Sećanje na prizore Drugog svetskog rata i istraživanje modaliteta promena koje ratne okolnosti uslovljavaju bili su osnov za razvoj Toškovićeve poetike.
U tekstu kataloga izložbe Moć linije, istoričar umetnosti Zdravko Vučinić ukazuje na motive Toškovićevog stvaralaštva: Shodno sećanjima, crtao je potištene ljude, ranjenike, mrtve ratnike. Slikao je lica bednika i mučenika, siromaha avetinjskog pogleda, patnje, užasa i bola. Lica koja odaju znake smrti. Stanja izgnanosti i otuđenosti. U pitanju su deformisane glave sa grimasama i urlicima. Lica u grču. Bednika i mučenika, vojnika i generala izgubljenih bitki, pretvorenih u simbol stradanja i opomene. Crtao je izmučene glave sa grimasama, nemim vapajima i kricima. Rečju, oblikovao je jedinstvenu galeriju neponovljivih ljudskih prilika, zapravo, čitavu galeriju likova i portreta, u karakteru jasno iznijansiranih, podignutih do patosa i psihološke drame, na granici sa apsurdom.
Autor teksta piše da: U portretima je nalazio neiscrpne mogućnosti za transformaciju oblika. Uzdizao ih je do neslućenih prizora, do nadnaravne vizure, kojom je želeo da ovlada, neki put zaseni i šokira. Težište nije počivalo na radnji, već likovnom aspektu. Istrajavao je na shemi neočekivanih linearnih metoda i ritmičkih gibanja, koji su nastajali sledom uverljivih poteza, bez namere da zađe u priču. Zdravko Vučinić zaključuje da: O Toškoviću je teško, čak necelishodno promišljati u rasponima klasičnih aspekata.
Njegova dela su od početka bila posebna. Izazivala su šok, nihilizam i pesimizam, čak neku vrstu destrukcije. Zato ih je otežano uvesti u tokove akademskih kretnji. Trajao je izvan svog vremena. Neraskidivo je vezan za svoju sudbinu koja je odredila svaki njegov potez.
Vreme, sa opskurnim tragovima mesta u kome je ponikao, nije moglo da se izbriše iz sećanja, ono se volšebnim načinom prenelo u njegovo delo i sadrži mnoštvo simbola, aluzija i značenja što mu ulivaju životnu snagu. Asocijacije, koje se makar neprimetno provlače u njegovim radovima, traju na izvornom poimanju stvarnosti. Sve se to stapa u veliku metaforu posebne stvaralačke sudbine kojom je ispisivao vlastitu biografiju.
Podsećanje – Izložba Nedosanjani (su)životi u Modernoj galeriji Valjevo – ovde
Izloženi radovi deo su privatne kolekcije Nenada Radovića čija je posvećenost stvaralaštvu Uroša Toškovića učinila da segmenti opusa nastali u Parizu, Njujorku, Los Anđelesu, Beogradu i Podgorici budu sakupljeni u zbirku i dostupni javnosti.
Podsećanje – Odličan koncert u Modernoj galeriji (VIDEO) – ovde
BIOGRAFIJA – Uroš Tošković je rođen 1932. godine u okolini Podgorice, Pelev Brijeg, Crna Gora. Godine 1952. završio je Srednju umjetničku školu u Herceg Novom, a 1957. diplomirao na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu, klasa profesora Marka Čelebonovića.
Od ranog detinjstva, bio je izložen užasima rata i velikom siromaštvu što je uticalo na njegov život i stvaralaštvo. Rano je počeo da se interesuje za umetnost, crtao je mrtve vojnike i konje koje je viđao u svom okruženju. Ove tragične scene stradanja duboko su urezane u poetici njegovih radova, bliskih estetici art bruta.
Bio je jedan od osnivača društva prijatelja Baltazar koje će prerasti u grupu Mediala. Od 1957. boravio je u Parizu kao stipendista francuske Vlade i završava Školu lepih umetnosti kod Morisa Brijanšona. U Parizu ostaje do 1977. godine i organizuje niz samostalnih i grupnih izložbi. U dva navrata putuje u Sjedinjene Države, 1967. u Njujork, a 1969. u Los Anđeles i Arizonu. Od 1977. do 1996. živi i stvara u Beogradu. Godine 1996. odlazi u Crnu Goru, gde ostaje do kraja života.
Vlada Republike Crne Gore, godine 1987, dodelila mu je Trinaestojulsku nagradu. Status istaknutog kulturnog stvaraoca Crne Gore dobio je 2010. godine. Iste godine, od svetske galerije za umetnost na papiru Osten u Skoplju dobio je specijalnu nagradu za originalni izraz.
Veruje se da su mnoga Toškovićeva dela izgubljena u brojnim selidbama i nemirima svakodnevne egzistencije i neprilagođenosti. Tokom sedam decenija stvaralaštva izlagao je na oko 50 samostalnih i isto toliko grupnih prezentacija u nacionalnim i internacionalnim okvirima. Njegovi radovi čuvaju se u Narodnom muzeju Srbije, u Legatu Jakova Smodlake i Legatu Dragoslava Damnjanovića, Muzeju savremene umetnosti u Beogradu, Istorijskom muzeju u Beogradu, Muzeju grada Beograda, Modernoj galeriji Valjevo, JU Muzeji i galerije Podgorice, Narodnom muzeju Crne Gore na Cetinju i brojnim privatnim zbirkama u zemlji i inostranstvu. Preminuo je 2019. godine u Podgorici.