VINOGRADARSTVO I TRIFUNDAN
Autor objektiva
14/02/2022
O istorijatu gajenja vinove loze i narodnim verovanjima i običajima na praznik Svetog Trifuna.
Srpska pravoslavna crkva Svetog Trifuna, jednog od Hristovih velikomučenika postradalih za veru, obeležava 14. februara. Nameće se utisak da mlađe generacije Trifundan sve više proslavljaju kao dan ljubavi i vina, osavremenivši i objedinivši tradicionalna verovanja.
Brojni su predznaci povezani sa danom Svetog Trifuna: ako pada kiša, rodiće šljiva i biće rodna godina. Ali, ako je vedro – godina će biti sušna i nerodna. Smatran za čuvara bilja jer ga štiti od štetočina, te mu se valja moliti da sačuva njive i vinograde od skakavaca, gusenica i drugih insekata, a naselja od grada i poplava. Sveti Trifun je prikazan da u jednoj ruci nosi grančicu vinove loze. Najrasprostranjenije je verovanje da je čuvar vinograda. U našim vinogradarskim područijima ga proslavljaju kao slavu vinogradara.
O tradiciji i vinogradarstvu, Nikola Spasojević, profesor praktične nastave u Poljoprivrednoj školi sa domom učenika Valjevo, naznačava:
“Na ovaj praznik se okupljaju vinogradari i simbolično započinju rezidbu vinove loze, a preseke prelivaju vinom iz tog vinograda.
Vinova loza je duboko ukorenjena u našu kulturu, tradiciju i religiju, ne samo srpskog naroda, već čitave ljudske populacije.
U našoj zemlji, u okolini Smedereva, otkriveni su fosili čija je starost procenjena na sedam miliona godina. Tokom čitave evolucije, čovek je koristio sočne i slatke plodove divlje loze. Civilizacijski napredak praćen je i razvojem, kao i selekcijom i stvaranjem novih sorti, samim tim i unapređenjem vinogradarstva.
Postoje razne teorije gde je začelo vinogradarstvo. Najviše činjenica ukazuje na prostor Zakavkazja i Severnog Irana, odatle se širila u ostale delove sveta. Danas je vinova loza zastupljena u celom svetu. Najviše površina je u Evropi, čak 70% ukupne količine vina u svetu, biva proizvedeno na evropskom kontinentu.
Vinogradarstvo je u Srbiji značajna privredna grana koja obuhvata proizvodnju sadnog materijala, proizvodnju grožđa i preradu grožđa u vino. Prema podatcima iz 2018. godine pod vinogradima imamo 34. 000 hektara sa prosečnom površinom vinograda od 0,3 hektara.
Vinogradarstvo u Srbiji imalo je uspeha i padova kroz istoriju, najveći pad je doživelo za vreme Turske vladavine, gde se nakon oslobođenja povećavaju površine sve do 1880. godine i pojave filoksere, vinova loza se gajila na sopstvenom korenu, od tada se gaji na podlogama nastalim od američke vinove loze što poskupljuje proizvodnju kalemova.
Između dva rata vinogradarstvo se razvija i postaje značajna izvozna grana Kraljevine Jugoslavije. Nakon Drugog svetskog rata i razvoja industrije, kao i intenzivnije gajenje breskve, maline, kupine i drugih vrsta u vinogradarskim rejonima, smanjene su površine pod vinogradima.
Poslednjih dvadesetak godina ponovo dolazi do povećanja zasada vinove loze i površine pod vinogradima se povećavaju, uz korišćenje novih sorti i tehnologija gajenja.
Pojavama novih malih vinarija, unapređen je kvalitet vina, kao i asortiman. U prilog navedenoj činjenici svedoče mnoge nagrade na prestižnim međunarodnim takmičenjima i ocenjivanjima ovog rajskog pića,” zaključuje master inženjer, Nikola Spasojević.