- Home
- Vesti
- Vesti iz Valjeva
- Đurđevdan, slava bogate narodne tradicije
Đurđevdan, slava bogate narodne tradicije
By objektiva
on 06/05/2025
Veliki broj domaćinstava kao krsnu slavu proslavlja Đurđevdan radi očuvanja uspomene na Svetog Đorđa. U crkvenom kalendaru je zabeležena crvenim slovom 6. maja, na dan stradanja Svetog Đorđa.
Svetom Đorđu su posvećena dva dana. Za Đurđevdan je prikazan kao konjanik koji ubija aždaju, dok je za Đurđic, 16. novembra, na ikoni kao mlad vojnik s kopljem u ruci. Ove godine slavska trpeza za Đurđevdan je mrsna.
Prema crkvenim spisima, Sveti velikomučenik Georgije je rođen u Kapadokiji, u bogatoj porodici. Otac je stradao za Hrista, nakon čega se majka preselila u Palestinu. U svojoj 20. godini odlazi u vojsku, gde je stekao čin tribuna, bio u službi cara Dioklecijana. Kada car poče progon Hrišćana, Georgije stade pred njega i reče da je Hrišćanin. Baciše ga u tamnicu gde su ga jezivo mučili i trovali. Neprekidno se molio i Bog ga je trenutno isceljivao, zadivljujući narod. Mnogi su tada prihvatili veru Hristovu. Među njima i careva supruga Aleksandra, glavni žrec Atanasije, zemljoradnik Glikerije, kao i Valerije, Donat i Terina. Car osudi Đorđa i Aleksandru na smrt mačem. Ona izdahnu neposredno pre, a Georgija pogubiše 303. godine. Brojna su čuda koja su se događala na njegovom grobu.
Prema narodnom verovanju, na Đurđevdan ne treba mnogo spavati, da ne bi cele godine bili pospani i bezvoljni. Takođe, Đurđevdan se smatra granicom između zime i leta, pa ako je sunčano – biće plodna godina, ali ako zagrmi pred Đurđevdan – godina će biti bogata žitom.
Za Đurđevdan u Srbiji su vezani brojni zanimljivi narodni običaji, od prvog branja lekovitog bija, cveća i trava; umivanja vodom u kojoj je stajalo bilje, kao i prvog godišnjeg kupanja u potocima i rekama; pletenja venčića koji cele godine stoje na vratima kao zaštita na ulazu u kuću i štalu.
Nekada je narod zajednički proslavljao na đurđevdanskom uranku, rano odlazeći na proplanak u šumi ili selu, gde su pekli prvo jagnje žrtvovano radi zaštite stoke. Mladi bi se opasali vrbovim prućem – da rastu kao vrba, zdravcem – da su zdravi kao zdravac, koprivom – da se bolesti opeku od njih i selenom – da im duša miriše kao selen. Đurđevdan posebno poštuju stočari jer su od ovog praznika počinjali da izvode stoku u planine na letnju ispašu.
U periodu pod Osmanlijama, hajduci su nakon Đurđevdana napuštali jatake kod kojih su provodili zimu, o čemu svedoči narodna izreka “Mitrov danak – hajdučki rastanak, Đurđev danak – hajdučki sastanak”.